بوفه مدرسه- آشپزخانه‌ی منزل 

امروزه انواع چیپس، پفک، دراژه ها و... در بعضی بوفه های مدارس خودنمایی می‌کند. با توجه به تأثیر پذیری کودکان از همسالان، ممکن است ذائقه کودک یا نوجوان تحت تأثیر سلیقه غذایی دوستانش تغییر کند و به مواد غذایی بی‌ارزش روی آورد. بنابراین نظارت و دقت بر نحوه تغذیه دانش آموز از اهمیت زیادی برخوردار است. بسیاری از عادات غذایی در سنین کودکی شکل می‌گیرد  .

 بیماری‌های دوران بزرگسالی مانند بیماری ‌های قلبی و عروقی، افزایش فشارخون، بعضی سرطان‌ها و افزایش چربی خون و دیابت، به نحوه تغذیه در دوران کودکی باز می‌گردد. امروزه این گونه بیماری‌ها، به دلیل مصرف بسیار غذاهای پرچرب و فوری، حتی در کودکان 10 سال به بالا نیز مشاهده می‌شود! بنابراین اصلاح عادات غذایی در این دوران، می‌تواند از بروز بیماری‌ها در بزرگسالی پیشگیری کند. نتایج نشان می‌دهند که وزن قریب به یک پنجم کودکان که میان وعده‌های شیرینی می‌خورند، بالاتر از سایر نمونه ‌هاست و قریب به 15درصد از کودکان به صورت مرتب عادت به مصرف تنقلات دارند  .

 والدین می‌توانند اولین و مهم‌ترین الگوی کودکانشان در این زمینه باشند. آنان باید آنچه که از نظر تغذیه و فعالیت‌های روزمره برای کودکشان ضروری می‌دانند را رعایت کنند. در گفتگویی مادری شکایت داشت کودکش میان وعده خانگی که وی برایش تهیه کرده بود را مصرف نمی‌کرد؛ روزها بعد هنگامی که مشغول تمیز کردن کیف مدرسه‌اش بوده با ساندویچ نان و پنیر کپک زده مواجه شده است و تازه فهمیده کودک از میان وعده خانگی استفاده نمی‌کرده؟   

 نکته این است که والدین نباید پول روزانه بی‌حساب به فرزندشان بدهند و انتخاب غذا را به طور کامل بر عهده او بگذارند. مادرها می‌توانند میوه‌های شسته و ضدعفونی شده، خشکبار نظیر خرما و آجیل با بسته‌بندی بهداشتی به ویژه انجیل، توت، کشمش، سویا، حتی میوه‌های خشک، انواع شیر و فرآورده‌های آن را به عنوان میان وعده‌های غذایی مناسب برای فرزند خود در نظر بگیرند  .

 برنامه غذایی روزانه دانش آموزان:

در برنامه غذایی روزانه دانش آموزان پنج گروه غذایی اصلی شامل نان و غلات ( برنج ، ماکارونی) که عمدتاً انرژی مورد نیاز روزانه را تأمین می‌نماید، گروه شیر و مواد لبنی برای تأمین کلسیم، فسفر، بخشی از پروتئین و ویتامین‌های گروه ب، گروه گوشت، تخم‌مرغ و حبوبات برای تأمین پروتئین مورد نیاز جهت رشد و افزایش حجم عضلات، گروه میوه‌ و سبزی‌ها برای تأمین ویتامین‌ها، املاح معدنی و فیبر به مقدار کافی باید گنجانده شود  .

   مصرف مواد غذایی چرب و پرنمک یا شیرین که در مواردی مانند نوشابه‌های گازدار، آب میوه‌های صنعتی، شیرینی و شکلات،‌ آب نبات‌ها، چیپس، پفک و... وجود دارد، به این دلیل که فاقد ارزش غذایی هستند می‌توانند زمینه بروز کمبودهای تغذیه‌ای، چاقی و اضافه وزن، فشارخون و چربی خون بالا را فراهم سازند  .

 چه باید کرد؟

بوفه مدارس چه از نظر ایمنی مواد غذایی و چه از دیدگاه تغذیه‌ای مواد قابل عرضه، مواد غذایی خوبی را در اختیار دانش آموزان قرار نمی‌دهند، در نتیجه مشکل بوفه‌ها باید در سطح کلان حل شود. همه ما می‌دانیم که بوفه‌ها دلایل خاص و شرایط اقتصادی خود را دارند و از آنجایی که برخی دانش‌‌آموزان به علت نخوردن صبحانه گرسنه از منزل خارج می‌شوند و مجبور هستند از بوفه مدرسه خوراکی خریداری کنند؛ باید تدبیری اندیشید و بوفه مدرسه را چون آشپزخانه‌ی منزل از مواد غذایی مفید مانند انواع بیسکویت، کیک و کلوچه که با روغن دارای اسید چرب و ترانس زیر 10 درصد تهیه شده باشد، لقمه‌های سالم و غذا‌های پخته شده نظیر آش و حلیم که در مدرسه با نظارت مربی بهداشت تهیه و توزیع می‌شود پر ساخت. همچنین مغز‌ها به علت دارا بودن چربی مفید و سرشار از مواد معدنی بسیار مناسب هستند  .

   البته مصرف همه این‌ها مشروط بر رعایت بهداشت و ایمنی در پروسه تهیه و تولید آن و نداشتن افزودنی‌هاست. می‌دانید که میان وعده‌ها فقط برای رفع احساس گرسنگی نیستند و بخشی از انرژی و مواد مغذی مورد نیاز بدن را برای کودک تأمین می‌کنند. محصولات غذایی مثل چیپس، پفک و محصولات مشابه، نوشابه‌های گازدار، یخمک که ارزش غذایی ندارند، لواشک آلو و آلوچه‌هایی که فاقد بسته بندی و پروانه ساخت از وزارت بهداشت هستند جایی در میان وعده‌های سالم و باکیفیت تغذیه‌ای ندارند   .

 آیین‌نامه جامع پایگاه‌های تغذیه‌ای (بوفه‌های مدارس):

وزارت آموزش و پرورش جزئیات آیین‌نامه بوفه مدارس را در قالب کتاب تدوین به تمامی مدارس سراسر کشور ابلاغ نموده است. در این آیین‌نامه پایگاه‌ تغذیه سالم (بوفه‌های مدارس) مشخص گردیده و بیان شده است که :" با توجه به این که آموزش تغذیه سالم و ارائه الگوهای تغذیه‌ای مناسب جهت پیشگیری از سوءتغذیه و چاقی در دانش‌آموزان از برنامه‌های حوزه معاونت سلامت وزارت آموزش و پرورش به شمار می‌رود، برنامه نظارت بر پایگاه‌های تغذیه سالم بر اساس آیین‌نامه تغذیه سالم ابلاغ و برنامه‌ریزی گردیده است."

آیین‌نامه جامع پایگاه‌های تغذیه‌ای (بوفه‌های مدارس) بر سه محور تدوین شده است:

1.        بهداشت محیط و شرایط فیزیکی پایگاه.

2.        شرایط فروشنده و متصدی مواد غذایی مجاز و غیرمجاز از محورهای این آیین‌نامه به شمار می‌رود.

3.        ساز و کار اجرایی در قالب آموزش مدیران مدرسه، متصدیان بوفه، نظارت مأموران بهداشت آموزش و پرورش و وزارت بهداشت در خصوص ارزشیابی بوفه‌های مدارس.

 در نهایت، بر اساس آیین‌نامه پایگاه تغذیه مواد غذایی سالم، فروش هرگونه مواد غذایی نظیر سرخ کردنی، شور، پر قند، مواد غذایی که شرایط بسته‌بندی آن‌ها مناسب نباشد، چیپس، آب‌نبات، انواع پفک، نوشابه‌های گازدار (به غیر از ماءالشعیر) آلوچه و لواشک غیربهداشتی و فاقد بسته‌بندی، ساندویچ سوسیس و کالباس، نوشمک، بستنی یخی، برخی از مواد غذایی به دلیل چسبندگی بالا که به سطح دندان آسیب وارد می‌کند، انواع آب میوه‌های غیراستاندارد و ‌مواد غذایی فاقد برچسب در بوفه‌های مدارس ممنوع است.البته در بحث فروش سوسیس و کالباس در بوفه‌های مدارس، اگر این مواد غذایی بهداشتی و از مواد مرغوب تهیه شده باشد، فروش آن مشکلی نخواهد داشت.

و در آخر این که با روی آوردن کودکان به مواد غذایی سالم و دوری از تنقلات، سلامت و عادات غذایی بزرگسالی فرزندانمان تضمین می‌گردد.